Vet heeft sinds de jaren ’80 een slechte reputatie. Deze demonisering van vet is misleidend en heeft tot gevolg dat we uit angst belangrijke vetten laten staan. Terwijl een goede vetzuurbalans essentieel is voor onze gezondheid. Vetten hebben we nodig voor ons zenuwstelsel, immuunsysteem & vruchtbaarheid. Natuurlijk zijn enkele vetten niet goed voor ons, waaronder onnatuurlijke & bewerkte vetten. Laten we ons nu eens richten op de vetten waar we gerust dol op mogen zijn.
Vijf groepen vet
Er zijn verschillende soorten vetten. De belangrijkste vijf groepen zijn; verzadigde vetten, enkelvoudig onverzadigde vetten, meervoudig onverzadigde omega-6-vetten, meervoudig onverzadigde omega-3-vetten en transvetten. Deze laatste groep komt (bijna) niet van nature voor. Het is een groep die door de mens vervaardigd is in fabrieken. Je ziet deze transvetten veel voorkomen in kant en klaar producten. Transvetten werken negatief op onze gezondheid en zijn géén echte vrienden!
Verzadigde vetten komen met name in dierlijke producten voor zoals vlees & volle melkproducten. Maar ook in kokosboter en palmolie. Met name deze verzadigde vetten zijn in een kwaad daglicht gezet in verband met vermeende risico’s op hart- en vaatziekten. Gelukkig wordt steeds vaker duidelijk dat deze verzadigde vetten belangrijk voor ons zijn. We hebben verzadigd vet nodig voor de opbouw van onze celmembranen. Het celmembraan bestaat maar liefst voor 50% uit verzadigd vet. Daarnaast bevordert verzadigd vet een goed immuunsysteem en heeft het een antimicrobiële werking.
Enkelvoudig onverzadigde vetten zitten bijvoorbeeld in olijfolie, koolzaadolie, arachideolie, avocado’s en noten. Samen met de verzadigde vetten worden deze vetten gebruikt als opslagvorm van energie. Hiervoor wordt het vet in de vorm van triglyceriden overal in ons lichaam opgeslagen. Omdat we deze in grote hoeveelheden nodig hebben, wil het lichaam hiervoor niet afhankelijk zijn van de hoeveelheden in voeding. Verzadigde vetten & enkelvoudig onverzadigde vetzuren kunnen daarom door het lichaam zelf worden aangemaakt.
Meervoudig onverzadigde omega-6 vetten komen met name in zonnebloemolie, maisolie, sojaolie, hennepzaadolie en saffloerolie voor. Maar zijn ook ruim vertegenwoordigd in granen, noten & pitten. Meervoudig onverzadigde omega-3 vetten komen met name in vette vis, algen, groen en lijnzaadolie voor. Deze beide vetten worden met name gebruikt als bouwstenen voor cellen maar ook als onderdeel van ons immuunsysteem. We kunnen deze vetten niet zelf aanmaken. Voor deze vetten geldt dus 100 procent dat ‘je bent wat je eet’.
Het gaat om de balans tussen omega-3 en omega-6
Om de omega-6 en omega-3 vetzuren is veel te doen. Omega-3 werkt namelijk ontstekingsverlagend en heeft om die reden veel gezondheidsvoordelen. Ook wordt omega-3 slecht opgeslagen in ons lichaam. Om die reden is het verstandig hier in ons voedingspatroon rekening mee te houden. Ook kun je extra omega-3 innemen in de vorm van suppletie. Omega-6 werkt ontstekingsverhogend, maar desondanks hebben we een bepaalde hoeveelheid omega-6 nodig. De juiste verhouding omega-3/omega-6 hoort te zijn 1:3. Het probleem is dat door ons huidige voedingspatroon deze verhouding meer oploopt richting 1:20. Dit komt omdat we veel meer geraffineerde granen dan ‘groen’ eten. Omega-6 vetten zorgen vooral voor ontsteking, hoge bloeddruk en bloedstolling terwijl omega-3 vetten die juist allemaal remmen. Om de voordelen van omega-3 te ervaren, is het niet afdoende enkel de intake van omega-3 te verhogen. Het is tevens belangrijk om de inname van omega-6 uit het voedingspatroon te verminderen. Het gaat om de balans tussen omega-3 en 6.
Cholesterol
Door de enorme groei van welvaartsziekten, zijn we alert geworden op cholesterol. Cholesterol zou onze aderen dichtslibben en het risico op hart- en vaatziekten verhogen. Echter is het niet cholesterol waar de oorzaak ligt, maar een verhoogde ontstekingsgraad in het lichaam. Door de verhoogde ontstekingsgraad raken de binnenwanden van aderen beschadigd en wordt cholesterol ingezet om het te herstellen. Verhoogd cholesterol is het gevolg, niet de oorzaak. Zo kun je cholesterol dus wel zien als een ‘marker’. Vanuit natuurlijk oogpunt is het onverzadigbaar dat verzadigd vet en/of cholesterol in de voeding de oorzaak is van welvaartsziekten. De ontstekingsgraad wordt overigens verhoogd door o.a. transvetten, disbalans omega-3 en 6, suikers, kant en klaar producten, stress, slaaptekort en onvoldoende lichaamsbeweging. Het is dus verstandiger om de risicofactoren voor een verhoogde ontstekingsgraad aan te pakken. Dit kunnen we voor een groot deel bereiken met onze voeding & leefstijl.
Vet is essentieel
Vet staat bekend met functies als warmteregulatie, energievoorraad en als transporteur van de vetoplosbare vitamines A, D, E en K. Uit vet kunnen wij energie vrijmaken maar ook water. Vet is een slimmere opslagvorm van de natuur, omdat het lichter is dan water. Een kameel draagt in zijn bulten geen water, maar vet. Op deze manier kan de kameel er zowel energie als water van maken.
Vet is met name belangrijk voor ons zenuwstelsel. Meer dan 60% van het gewicht van de hersenen wordt bepaald door vet. Een groot deel van de omega-3 vetzuren is geconcentreerd in de hersenen. Omega-3 speelt een belangrijke rol in de celwanden en de celgevoeligheid. Onderzoek laat zien dat omega-3 het serotoninegehalte kan verhogen. Serotonine is jouw stemmingsregulator en het is een voorstof van melatonine, ons slaaphormoon. Zo kan onbalans in vetzuren leiden tot problemen van het zenuwstelsel, mentale klachten, depressie en slaapproblemen.
Vet is daarnaast belangrijk voor ons immuunsysteem. En dan met name het viscerale vet. Het viscerale vet ligt om onze organen en staat ook wel bekend als het ‘slechte’ vet. Het is eigenlijk het eerste vet dat je verliest bij afvallen. Dit afvallen heeft dus invloed op immuunfactoren. De man heeft wat meer visceraal vet, de vrouw daarentegen wat meer subcutaan vet. De vrouw draagt dit subcutane vet met name in haar dijen & billen. Het wordt ook wel het onderhuidse vet genoemd en zorgt voor de rondingen van de vrouw.
De vrouw heeft niet voor niets meer rondingen dan de man. De vrouw heeft deze vetmassa nodig voor haar vruchtbaarheid, zwangerschap en voor de foetus. Het is eigenlijk voortplantingsvet. Je zou kunnen zeggen dat de vrouw in haar achterwerk de belangrijke vetten bij haar draagt voor de hersenen van haar baby. Zonder vet geen toekomst!
Tips
Alvast een paar tips voor een goede vetzuurbalans in ons lichaam:
- Eet meer groen
- Eet minder plantaardige oliën & margarine (uitzondering voor olijfolie, kokosolie en lijnzaadolie)
- Eet grasboter
- Eet meer vlees van wild
- Eet geen kweekvis i.v.m. verontreiniging
- Neem als supplement alleen omega-3 en geen omega-6 (let hierbij ook op schone & gecontroleerde supplementen. Klik hier voor mijn favoriet).
Houd er overigens rekening mee dat omega-3 vetten sneller oxideren. Dit betekent dat wanneer de vetten in aanraking komen met zuurstof, zich als vrije radicalen gaan gedragen in ons lichaam. Deze vrije radicalen zijn schadelijk voor ons. Koop dus hele lijnzaad en breek of maal het thuis. Laat aangebroken flesjes niet lang open staan en gebruik het niet in overdaad.
De slechte naam van vet is onterecht. Er zijn namelijk geen goede of slechte vetten, uitgezonderd industriële transvetzuren!
