PCOS (polycysteus ovariumsyndroom) is in de westerse wereld de meest voorkomende vrouwelijke aandoening tijdens haar vruchtbare jaren. We zien vooral de laatste 30 jaar een flinke toename van PCOS. Dit syndroom heeft vaak verband met een te hoge inname van snelle koolhydraten en soms ook overgewicht. We weten allemaal dat ongezonde voeding de gezondheid kan beïnvloeden, maar het ondermijnt ook je voortplantingssysteem.
PCOS
Vrouwen met PCOS kunnen eitjes in hun eierstokken hebben maar deze komen niet vrij. Daardoor maakt het oestrogeen het baarmoederslijm steeds dikker. Een vrouw met een cyclus zonder ovulatie kan vier tot acht maanden niet ongesteld worden en dan zware bloedingen krijgen als het slijm in de baarmoeder te instabiel wordt. Dat bloeden kan wel een maand duren en geldt niet als een normale menstruatie omdat er geen eisprong is geweest. Een ongezond voedingspatroon kan het risico op een cyclus zonder ovulatie en onregelmatige bloedingen vergroten. Niet alleen ondermijnt PCOS de vruchtbaarheid, het vergroot ook het risico op baarmoederslijmvlieskanker. Als je niet regelmatig menstrueert en vermoed dat je PCOS hebt, is het goed om actie te ondernemen.
De oorzaak
Ondanks het feit dat mannen meer testosteron hebben, is een bepaalde hoeveelheid testosteron bij vrouwen ook van belang. Bij PCOS is het tegengestelde van laag testosteron aan de orde. De centrale factoren bij dit ziektebeeld zijn de hoge testosteron (androgenen) niveaus en daardoor menstruatie & ovulatie problemen. Genetische aanleg speelt hierin een belangrijke rol want dochters van moeders met PCOS ontwikkelen zelf makkelijker PCOS. Ook de omstandigheden in de baarmoeder (epi-genetica) kunnen hierin een rol spelen. Meer testosteron bij de foetus in de baarmoeder kan in het leven tot een vroege hormonale activiteit leiden en vervolgens tot ontregeling van ovulatie en menstruatie. Een zwangere vrouw creëert hogere testosteron niveaus wanneer ze dit van nature heeft of wanneer ze veel daadkracht laat zien. Dit kan bijvoorbeeld door langer doorwerken of langdurige stress. Helaas hebben we daar nu weinig invloed op (wél wanneer je nu zelf zwanger bent). We kunnen de tijd niet terug draaien. Gelukkig spelen er ook andere oorzaken mee waar we wel invloed op uit kunnen oefenen.
Verandering in ons voedingspatroon de afgelopen jaren is een andere oorzaak. En dan met name de hogere inname van de hoeveelheid koolhydraten. Hierdoor creëren we hogere bloedsuikers en daardoor ontstaat er een disbalans in de hormonen. Ook stress heeft een negatieve invloed op een stabiele bloedsuiker. Stress zorgt ervoor dat de bloedsuiker hoog blijft. En natuurlijk speelt de verbranding van deze suikers ook een rol. Door te weinig beweging blijven de bloedsuikers hoog in plaats van dat ze door de spieren opgebruikt worden. Maar ook een teveel aan beweging kan een oorzaak zijn. Denk dan aan overmatig krachtsporten waardoor er een grote spiermassa ontstaat. Een vrouw heeft nou eenmaal een bepaald vetpercentage nodig voor een gezonde hormoonbalans. Ten slotte kunnen hormoonverstorende chemicaliën een rol spelen.
Klachten
Toch is er niet altijd sprake van overgewicht bij PCOS. Naar schatting hebben 35-50% van de vrouwen met PCOS een normaal gewicht. En ondanks de naam PCOS (meervoudige cystes in de eierstokken) zijn de cystes niet altijd aanwezig. Het kan dus zijn dat de eierstokken redelijk tot goed functioneren maar dat je als vrouw wel de symptomen van het syndroom hebt. De meeste vrouwen ontdekken dat zij PCOS hebben als zij stoppen met de anticonceptiepil vanwege een kinderwens. De cyclus komt dan niet spontaan op gang. Centraal staat dat de testosteron (androgenen) niveaus hoog zijn. Hieronder een opsomming van veel voorkomende klachten door PCOS:
- Onregelmatige of geen cyclus
- Onregelmatige ovulatie
- Onvruchtbaarheid of moeilijk zwanger worden
- Meerdere kleine cystes in de eierstokken
- Overmatige haargroei op het gezicht & lichaam
- Haaruitval op het hoofd
- Meer spierontwikkeling
- Overgewicht
- Vermoeidheid
- Acné
Tips
Het is belangrijk te onthouden dat je menstruatie niet alleen draait om voortplanting. Een regelmatige cyclus is een teken dat je lichaam gezond is en goed functioneert. Een gezond voedingspatroon aanhouden is natuurlijk altijd goed, maar ook dé aanpak voor PCOS. De eerste stap is een stabiele bloedsuiker nastreven. Hiervoor is het belangrijk de ‘snelle’ koolhydraten en suikers te vermijden. Daarna kun je eventueel jouw sport & bewegingsprogramma bekijken. Zowel teveel als te weinig sporten is niet goed. Bij veel stress kunnen de bloedsuikers ook gaan schommelen. Het is dus belangrijk om stress te vermijden en voldoende rust en ontspanning te nemen. Daarnaast is het mogelijk met bepaalde suppletie het hormonale niveau te beïnvloeden.
