Melatonine is onder ons het meest bekend als het slaaphormoon. Melatonine is het hoogst ‘s nachts in het donker en is het laagst gedurende het licht overdag. Melatonine heeft als taak om ’s nachts de meeste lichaamsfuncties op een wat lager pitje te zetten. MELATONINE IS DUS EEN HEEL BELANGRIJKE AAN/UIT SCHAKELAAR VOOR ONZE HORMOONBALANS. Dit is wellicht een nog veel belangrijkere rol dan het ‘slaaphormoon’, wat onder ons zo bekend is.
Melatonine versus Cortisol
Voldoende donker & slaap is dus belangrijk voor een hoog melatonine gehalte, zodat melatonine de andere hormonen overdag kan ‘aanzetten’. Ons stresshormoon cortisol is de grote tegenhanger van melatonine. Overdag zet cortisol ons ‘aan’ en ‘s avonds zet melatonine ons ‘uit’. Melatonine piekt tussen 22.00 en 24.00 uur en cortisol piekt tussen 6.00 en 8.00 uur; rond deze tijden slapen we van nature beter in en worden we beter wakker. Staan we later op, dan is cortisol al weer iets aan het dalen en voelen we ons wat minder helder. In de zomer zijn de dagen langer en meer daglicht betekent meer cortisol en minder melatonine. Sommige mensen hebben na een lange zomer meer behoefte aan rust. Het licht mag letterlijk wel weer even uit! Donker biedt ons die rust in de winter. Zo hebben de seizoenen invloed op onze hormoonbalans.
Kunstlicht
Een cruciale verandering is het gebruik van kunstlicht tot laat in de avond (maar denk ook aan nachtdiensten en de invoering van de zomertijd). Als we ons realiseren dat de hormoonhuishouding sterk afhankelijk is van het dag-nachtritme begrijpen we dat dit gevolgen moet hebben. Door het gebruik van kunstlicht in de winter, staan we onnatuurlijk lang ‘aan’. Dit kost het lichaam extra veel energie; we gaan dus meer eten en komen in de winter gemakkelijker aan. Daarnaast vergt het onnatuurlijk lang ‘aan’ staan veel van ons immuunsysteem; gewoonweg meer slapen in de winter doet wonderen voor onze weerstand. Het is belangrijk om overdag veel daglicht op te doen en ’s avonds niet te veel lampen, tv- en computerschermen aan te hebben (met name het ‘blauwe licht’ onderdrukt melatonine). Dus sta op met de zon en slaap met de maan!
Slapen maakt slank
Tevens regelt melatonine de dagelijkse en seizoensafhankelijke vrijgave van neurotransmitters. Maar neurotransmitters hebben op hun beurt ook weer invloed op melatonine. Mede door de neurotransmitter serotonine (het bekende ‘happy-stofje’) wordt melatonine in onze darmen aangemaakt. Vaak gaan een slechte darmwerking, laag serotonine (depressief) en laag melatonine (slaapproblemen) hand in hand. Dus voor zowel een goed gemoed als een goede slaap is een gezonde darmwerking essentieel! Wanneer ons melatonine niveau laag is, krijgen we ook meer drang naar koolhydraten. Voldoende melatonine is namelijk nodig om ons verzadigingshormoon leptine zijn werk te laten doen. Zo heeft (dag-)licht invloed op onze eetlust en eventuele gewichtstoename. Wanneer we ‘s avonds eerder het licht uit doen, krijgen we minder suikercrash. Denk dus niet in calorieën, maar in hormonen!
Immuunsysteem
Eén systeem mag ’s nachts wel aan het werk: ons afweersysteem. Tijdens de nacht worden er bepaalde hormonen aangemaakt en wanneer we niet voldoende slapen, kan dit ontregelen. Ons stresshormoon cortisol staat dan langer ‘aan’. Cortisol is niet alleen ons stresshormoon, maar ook onze natuurlijke ontstekingsremmer. Wanneer we dit hormoon teveel (en onnodig) uitdagen, zullen we sneller last krijgen van weerstandsproblemen. Voldoende slaap is niet alleen belangrijk voor het aansterken van ons immuunsysteem, maar is tevens van belang bij auto-immuunziektes.
Tips
Alvast een paar tips om goed te kunnen slapen:
- Voldoende beweging in de buitenlucht (niet te laat op de avond)
- Overdag genoeg daglicht zien
- ’s Avonds op tijd het licht uit
- Goede darmwerking
- Stress verminderen
- Geen koffie, zwarte of groene thee drinken in de avond
- Slapen vanaf elk uur tussen 22-24u is winst
- Soms is het moeilijk om vroeg in slaap te komen, zet dan door!
De inname van melatonine om beter te kunnen slapen, werkt met name op het inslapen en niet zo zeer op het doorslapen. Tevens kan melatonine suppletie effectief zijn bij het tot rust brengen van jouw immuunsysteem bij auto-immuunziektes.
Voldoende slaap is een superboost voor jouw hormoonsysteem!